Η υπογονιμότητα αφορά περίπου 1 στα 6 ζευγάρια και o ανδρικός παράγοντας είναι παρών στο 50% των υπογόνιμων ζευγαριών. H κιρσοκήλη αποτελεί την συχνότερη αιτία. Είναι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αριστερά, λόγω διαφορετικής ανατομίας μεταξύ των αριστερών και δεξιών φλεβικών δικτύων.
Η κιρσοκήλη είναι η διάταση (κοινώς το ξεχείλωμα) των φλεβών που περιβάλλουν τον σπερματικό τόνο, το μίσχο δηλαδή (το κοτσάνι), από το οποίο κρέμεται ο όρχις μέσα στο όσχεο (το σακούλι που έχει μέσα του τους όρχεις). Φανταστείτε τους κιρσούς στα πόδια, τη φλεβίτιδα κατά το κοινώς λεγόμενο και αντιστοιχείστε το στον σπερματκό τόνο και τον όρχι.
Η διάγνωση της κιρσοκήλης είναι σε γενικές γραμμές εύκολη και επιτυγχάνεται με την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα της περιοχής.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, η χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης οδηγεί σε βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος (αριθμός, ταχεία και μέτρια κινητικότητα, μορφολογία των σπερματοζωαρίων), με διφορούμενα όμως αποτελέσματα όσον αφορά στον τελικό στόχο της επίτευξης εγκυμοσύνης. Άρα, το ερώτημα είναι: Στο υπογόνιμο ζευγάρι, εφ’όσον ο γυναικείος παράγοντας είναι χωρίς προβλήματα, πρέπει ο άνδρας με κιρσοκήλη να χειρουργείται γι’ αυτό; Με άλλα λόγια, η χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης αυξάνει την πιθανότητα φυσιολογικής ή υποβοηθούμενης εγκυμοσύνης;
Με βάση τα επιστημονικά και βιβλιογραφικά δεδομένα αλλά και την μεγάλη εμπειρία μας είναι σαφής η συμβολή της χειρουργικής αποκατάστασης της κιρσοκήλης στην επίτευξη εγκυμοσύνης. Έτσι, σε ενήλικες άνδρες ηλικίας έως 40 ετών με κιρσοκήλη και παθολογικό σπερμοδιάγραμμα, με συζύγους/σεξουαλικούς συντρόφους χωρίς γνωστά προβλήματα γονιμότητας η αποκατάσταση της κιρσοκήλης αποτελεί την κατ’ αρχήν ενδεδειγμένη επιλογή και επιτυγχάνεται βελτίωση στον αριθμό, την κινητικότητα και την μορφολογία των σπερματοζωαρίων σε υψηλά ποσοστά. Επιπλέον, υψηλά είναι και τα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης σε βάθος 3ετίας, ασχέτως του τρόπου επίτευξης εγκυμοσύνης (φυσιολογικά ή ιατρικώς υποβοηθούμενα).
Με τη χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης, ελαττώνουμε ουσιαστικά το «καταστροφικό» οξειδωτικό stress και τις συνέπειές του στο σπέρμα. Φανταστείτε ότι όσο αυτός ο τοξικός παράγοντας δρα στο σπερματικό επιθήλιο, την «μήτρα» δηλαδή όπου γεννιούνται οι αρχικές μορφές των σπερματοζωαρίων, τόσο τα σπερματοζωάρια που γεννιούνται έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι «ελαττωματικά». Αυτό εκδηλώνεται με την πτωχή τους κινητικότητα, την κακή τους μορφολογία, την καταστροφή στο γενετικό υλικό που κουβαλούν (το DNA τους). Τελικό αποτέλεσμα: είναι «αδύναμα» και όσα επιβιώσουν και ωριμάσουν τελικά, δεν μπορούν να γονιμοποιήσουν το ωάριο, δεν μπορούν να μπουν μέσα του, ακόμη και εάν το φθάσουν ή όπως θα λέγαμε σε απλά λόγια «φθάνουν στην πηγή αλλά δεν πίνουν νερό»! Ακόμη και στις περιπτώσεις της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τα σπερματοζωάρια που έχουμε στην διάθεσή μας, είναι «καλύτερα ποιοτικά» αφού είναι απαλλαγμένα από το τοξικό περιβάλλον, άρα και εδώ έχουμε καλύτερα ποσοστά στην επίτευξη της εγκυμοσύνης.
Πρόκειται για ασφαλείς χειρουργικές επεμβάσεις, που όμως απαιτούν υψηλό βαθμό εμπειρίας, μιας και πάντα υπάρχουν επιπλοκές. Οι συχνότεροι, αλλά όχι συχνοί κίνδυνοι, είναι ουσιαστικά η υποτροπή της κιρσοκήλης και η ανάπτυξη υδροκήλης, δηλαδή της συλλογής υγρού γύρω από τον όρχι, που όμως δεν προκαλεί διαταραχή στη γονιμότητα.
