Η λιθίαση του ουροποιητικού είναι η δημιουργία λίθου ή λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Ανάλογα λοιπόν με την εντόπιση, έχουμε λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση), λιθίαση των ουρητήρων (των σωλήνων που μεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη), λιθίαση της ουροδόχου κύστης και τέλος λιθίαση της ουρήθρας (του σωλήνα που βγάζει τα ούρα από την κύστη προς τα έξω).
Η κλινική διάγνωση της λιθίασης του ουροποιητικού πρέπει να στηριχτεί και στην κατάλληλη απεικόνιση. Η συνήθης εξέταση περιλαμβάνει ακτινογραφία, υπέρηχο, ενδοφλέβιο ουρογραφία ή κάποιες φορές αξονική τομογραφία. Επίσης πρέπει να γίνεται χημική ανάλυση του λίθου καθώς και ανάλυση αίματος και ούρων. Η αποβολή του λίθου εξαρτάται από το μέγεθος, θέση και σχήμα του και αναμένεται αυτόματη αποβολή στο 80% των λίθων μικρότερων από 4 χιλιοστά. Για λίθους >7 χιλιοστά η πιθανότητα αυτόματης αποβολής είναι χαμηλή.
Γενικά, τη δημιουργία λίθων ευνοούν:
- Η ελλιπής ενυδάτωση.
- Η στάση των ούρων λόγω απόφραξης είτε στο νεφρό είτε στον ουρητήρα είτε στην κύστη.
- Οι ουρολοιμώξεις, αφού κάποια μικρόβια προάγουν τη λιθίαση.
- Σε σπάνιες σχετικά περιπτώσεις γονιδιακοί παράγοντες (κυστινουρία).
Εκτός από τις διατροφικές αλλαγές, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν και ειδικά φάρμακα, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ξανά λίθος. Το πρώτο βήμα για την πρόληψη της λιθίασης είναι να μάθουμε τη σύσταση του λίθου που έχει δημιουργηθεί στον οργανισμό. Εάν ένα άτομο καταφέρει να συλλέξει κάποια από τις πέτρες που αποβάλλει με την ούρηση, ο γιατρός μπορεί να την στείλει σε ειδικό εργαστήριο για ανάλυση. Το ίδιο ισχύει και για τους λίθους που αφαιρούνται με χειρουργική επέμβαση.
Ο γιατρός, επίσης, μπορεί να ζητήσει εξετάσεις, για να εντοπίσει παθολογικές τιμές χημικών ουσιών, όπως του ασβεστίου, των οξαλικών, του μαγνησίου και του νατρίου στο αίμα και στα ούρα. Ο κολικός του νεφρού έχει πολύ χαρακτηριστική εικόνα, καθώς είναι ένας πολύ ισχυρός πόνος με αντανάκλαση προς το πλάγιο της κοιλιάς και τα γεννητικά όργανα, συνοδεύεται από τάση εμέτου και δε μαλακώνει όποια θέση και αν πάρει ο ασθενής. Κατά την πλήξη της νεφρικής χώρας ο ασθενής εμφανίζει ευαισθησία (σημείο Giordano).
Στη συνέχεια ο ακτινολογικός και εργαστηριακός έλεγχος επιβεβαιώνει την ύπαρξη της πέτρας, το σημείο που βρίσκεται και το μέγεθος της, καθώς και εάν προκαλεί απόφραξη και διάταση του νεφρού ή όχι. Επίσης, προσδιορίζει εάν υπάρχει κάποια λειτουργική ή ανατομική ανωμαλία του ουροποιητικού συστήματος που σχετίζεται με τη λιθίαση.
